บอระเพ็ด

ต้น
ยับยั้งแบคทีเรีย

Heart leaved moonseed
เป็นพืชไม้เถาเนื้ออ่อนที่เลื้อยพันไปตามต้นไม้ มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยในไทยสามารถพบได้ทุกภาค แต่จะพบมากในบริเวณที่เป็นป่าเบญจพันธ์ที่ค่อนข้างชื้น และตามป่าดิบต่างๆซึ่งสามรถนำมาปลูกเองได้มีลักษณะเด่นคือมีรสขมจัด มีคุณสมบัติใช้เป็นยารักษาโรคบางชนิดได้

ลักษณะและส่วนประกอบ

ลำต้น เป็นเถาไม้เลื้อยลักษณะค่อนข้างกลมมีสีเขียว ถ้าแก่จัดสีจะออกเทาและมีเยื่อสีเหลือง บางๆ ลอกออกมา มีขนาดประมาณ 1-1.5 เซนติเมตรและยาวได้มากกว่า 10 เมตร ตามเถาจะมีปุ่มปมขึ้นอยู่ทั่วทั้งเถามีรากสีเขียวอ่อนอันเล็กๆ ที่เรียกว่ารากอากาศ แทงออกมา เนื้อด้านในเถาสีเหลือง มีรสขม

ใบ มีลักษณะคล้ายใบพลู โดยบริเวณโคนของใบขอบจะเว้าลง ปลายใบแหลม มีสีเขียวเข้มอ่อนตามอายุของใบ ขอบใบค่อนข้างเรียบยกเว้นตรงปลายจะหยักเล็กน้อยบนแผ่นใบมีขนเล็กๆ ปกคลุมมีเส้นใบลากจากโคนไปขอบใบ 5-7 เส้น ส่วนท้องใบจะออกสีเขียวนวล

ดอก จะมีดอกเล็กๆหลายดอกอยู่บนก้านดอกเดียวกัน แทงก้านออกมาจากตามซอกใบ เป็นดอกแบบแยกเพศ มีกลีบรองดอก 6 กลีบ กลีบดอกสีเหลืองตรงกลางเกสรตัวเมียมีสีขาว เกสรตัวผู้มี 6 อัน

ผล มีลักษณะกลมรี ผิวเนียนเรียบ เปลือกค่อนข้างบาง เมื่อยังอ่อนผลจะมีสีเขียว และจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองออกส้มตอนแก่จัด

สรรพคุณขมเป็นยา

ในความขมอุดมไปด้วยสารเคมีในกลุ่มอัลคาลอยด์ ไดเทอร์ปีนอยด์ สารในกลุ่มเอมีน สารฟีโนลิก ไกลโคไซด์ เป็นต้น

ซึ่งบอระเพ็ดยังมีประโยชน์ในด้านความสวยความงาม เพราะช่วยดูแลผิวพรรณให้ผ่องใส ผิวหน้าสดใสอย่างคนที่มีสุขภาพดี มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ต้านการอักเสบ ซึ่งเป็นผลดีต่อการช่วยรักษาสิว และสามารถใช้เป็นส่วนผสมในแชมพูสระผมบำรุงเส้นผมและหนังศีรษะให้ผมดกดำ ไม่แตกปลายง่าย